Γράφει ο Χρήστος Ζαμπούνης
Το ραντεβού δόθηκε στην Νάπολη. Εκεί περίμενε αγκυροβολημένος ο «Αγαμέμνων». Οι βασιλείς της Ελλάδος, Παύλος και Φρειδερίκη, έφθασαν πρώτοι, συνοδευόμενοι από τα παιδιά τους, Σοφία και Κωνσταντίνο. Λίγες μέρες αργότερα ήλθαν να τους συναντήσουν οι συγγενείς τους, τα βασιλικά ζεύγη της Ολλανδίας, Ισπανίας, Βουλγαρίας, Γαλλίας, Ρουμανίας, και μέλη των οίκων της Νορβηγίας, Σουηδίας, Λουξεμβούργου, Ανοβέρου. Η βασιλική οικογένεια της Αγγλίας αρνήθηκε την πρόσκληση, ένεκα της κυπριακής κρίσεως, ενώ οι Ιταλοί ομόλογοί τους επιβιβάσθηκαν την ώρα που το πλοίο εξήλθε στα διεθνή ύδατα – ένας νόμος της ιταλικής βουλής τούς απαγόρευε την είσοδο στην χώρα.
Το πρόγραμμα της κρουαζιέρας κατέστρωσαν προσωπικά ο Παύλος και η Φρειδερίκη – εμπνευστές και διοργανωτές της υψηλής συναθροίσεως. Πρώτη στάση, ηΚέρκυρα. Επίσκεψη στον ναό του Απόλλωνος, μπάνιο και δείπνο στο Μον Ρεπό, θερινή κατοικία της ελληνικής βασιλικής οικογένειας. Δεύτερη στάση, το Κατάκολο, εκδρομή στην Ολυμπία, όπου πριν από περίπου 2.800 χρόνια διεξήχθησαν οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες. Λίγες μέρες αργότερα ο «Αγαμέμνων» έδενε στον λιμένα των Χανίων. Ρόδος, Σαντορίνη, Δήλος, Μύκονος και Σκιάθος ακολούθησαν. Ξεναγός στους αρχαιολογικούς χώρους, ο ίδιος ο Παύλος. Για να αποφευχθούν τα προβλήματα του πρωτοκόλλου, η εντολή ήταν κατηγορηματική: καθόλου πρωτόκολλο. Στην θέση του «Μεγαλειότατε», «Υψηλοτάτη», τα «εξάδελφε», «εξαδέλφη» και, στην θέση των υποκλίσεων και των χειροφιλημάτων, οι θερμές αγκαλιές και τα φιλιά.
Οι θέσεις στα τραπέζια των τεσσάρων έβγαιναν σε κληρωτίδα. Η κουζίνα ήταν κατ’ εξοχήν ελληνική. Ο σεφ Γιάννης Μουρίκης, κατά κοινή ομολογία, ξεπέρασε τον εαυτό του. Ορισμένες αθηναϊκές εφημερίδες της εποχής, υπερβάλλοντας, κατηγόρησαν το βασιλικό ζεύγος της Ελλάδος ότι εξαφάνισε όλους τους αστακούς από την αγορά. «Η κρουαζιέρα των αστακών και της συμπόνιας», έγραψαν. Το Αυλαρχείο προέβη σε ανακοίνωση στην οποία επεσημαίνετο ότι το μόνο ποτό που προσεφέρετο ήταν η πορτοκαλάδα, υποκύπτοντας στην ίδια υπερβολή.
Εκεί, όμως, που το δίχως άλλο η κρουαζιέρα έμεινε αξέχαστη ήταν στον αισθηματικό τομέα. Οι τριάντα επτά νέοι, κάτω των είκοσι ετών, χόρευαν ασταμάτητα έως τις πέντε το πρωί. Με φόντο την ελληνική θάλασσα, πλέκονται ειδύλλια που ορισμένα διαρκούν έως σήμερα. Ο πρίγκιπας Αλέξανδρος της Γιουγκοσλαβίας ερωτεύεται την Μαρία-Πία της Ιταλίας. Ο πρίγκιπας Ερρίκος της Γαλλίας υποκύπτει στην γοητεία της Μαρίας Τερέζας του Βίρτεμπεργκ. Η πριγκίπισσα της Γαλλίας δίδει όρκο πίστεως στον δούκα Κάρολο του Βίρτεμπεργκ. Τέλος, ο μέλλων βασιλέας της Ισπανίας, Χουάν Κάρλος, δεν θα ξεχάσει ποτέ το πρώτο χαμόγελο που του έδωσε η μέλλουσα σύζυγός του, πριγκίπισσα Σοφία της Ελλάδος. Μόλις είχαν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους.
Τα πρώτα βήματα του ελληνικού τουρισμού
Εάν ρωτήσει κανείς σήμερα έναν 17χρονο, για να χρησιμοποιήσω ένα εύρημα από την πολιτική επικαιρότητα, ποιοι ήταν η βασίλισσα Φρειδερίκη και ο Ευγένιος Ευγενίδης, το πιθανότερον είναι να τους αγνοούν, εκτός εάν, στην πρώτη περίπτωση κάποιος έτυχε να φέρει το βαπτιστικό στην οικογένεια, οπότε έγινε ηανάλογος επεξήγησις ή στην δεύτερη περίπτωση, ένα καλό σχολείο ή ένας καλός δάσκαλος διοργάνωσε επίσκεψη στο Ευγενίδειο Ίδρυμα. Ο λόγος της εισαγωγής είναι απλός. Χάρις στην συνεργασία των δύο προαναφερομένων λανσαρίστηκε ουσιαστικώς ο υψηλού επιπέδου τουρισμός στην χώρα μας. Ιδού πώς την περιγράφει στα απομνημονεύματά της η Φρειδερίκη:
«Το 1954 ο κύριος Ευγενίδης μου ζήτησε να επισκεφθώ το υπερωκεάνιό του, στο οποίο είχε δώσει το όνομά μου. Όποιος κάνει μια τέτοια επίσκεψη δέχεται συνήθως ως δώρο κάποια κομψή διαμαντένια καρφίτσα. Την φορά όμως εκείνη είχα μια ιδέα και τον ρώτησα αν αντί δώρου θα ήθελε να μου προσφέρει τα μέσα να οργανώσω μια κρουαζιέρα για όλες τις βασιλικές οικογένειες της Ευρώπης. Συμφώνησε. Βολιδοσκόπησα τον πρωθυπουργό Παπάγο, γιατί δεν επιθυμούσα να κάνω κάτι τέτοιο δίχως την έγκρισή του. Η ιδέα τον ενθουσίασε.
Υπέρ του σχεδίου συνηγόρησαν διάφοροι λόγοι. Ο πρώτος ήταν ότι ο Παύλος και εγώ επιθυμούσαμε να ανοίξουμε τις πύλες της Ελλάδος στον τουρισμό. Τουριστικές ανέσεις δεν υπήρχαν ακόμη, οι δρόμοι ήταν πάντα σε άθλια κατάσταση και τα σύγχρονα ξενοδοχεία ανύπαρκτα. Αλλά πριν από όλα έπρεπε να προσελκύσουμε την προσοχή του κόσμου. Το πετύχαμε επειδή ο διεθνής Τύπος έδωσε πολλή δημοσιότητα στην κρουαζιέρα. Αμέσως μετά από αυτήν οι ναυτιλιακές εταιρείες άρχισαν να οργανώνουν κρουαζιέρες με βάση το ίδιο ακριβώς πρόγραμμα που είχαμε καταρτίσει εμείς, και σε λίγο τα ξενοδοχεία και άλλα έργα στον ηπειρωτικό χώρο άρχισαν επίσης να προσελκύουν το τουριστικό χρήμα προς την Ελλάδα.
Άλλος λόγος για την κρουαζιέρα ήταν ότι από τον Αʹ Παγκόσμιο Πόλεμο οι βασιλικές οικογένειες είχαν πάψει να συναντώνται επί διεθνούς επιπέδου. Όταν ήμουν νέα, παραδείγματος χάριν, συναντούσα μόνο τις γερμανικές βασιλικές οικογένειες και το αποτέλεσμα ήταν να γνωρίζω ελάχιστα τις άλλες. Κι όμως, ήμασταν όλοι συγγενείς. Τώρα, μετά τον Βʹ Παγκόσμιο Πόλεμο, επιθυμούσαμε να δημιουργήσουμε έναν δεσμό και να βοηθήσουμε τα μέλη της νέας γενιάς να γνωριστούν μεταξύ τους. Αφού αυτά επρόκειτο να αποκτήσουν μια κάποια επιρροή στον κόσμο, σκεφθήκαμε πως καλό θα ήταν να διαπιστώσουν ότι είχαν πολλά κοινά και τηρούσαν την ίδια στάση έναντι της ζωής. Θα έβλεπαν με ποιον τρόπο ο Παύλος κι εγώ αντιμετωπίζουμε την ζωή στην πατρίδα μου. Έπειτα, και ηεποχή φαινόταν εξαιρετικά πρόσφορη. Δεδομένου ότι τα δικά μας παιδιά δεν ήταν σε ηλικία γάμου. Αν συνέβαινε αυτό, θα ήταν ίσως δυνατόν να δώσει διαφορετική χροιά στην κρουαζιέρα. Η επιτυχία ήταν τεράστια».
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Βραδυνή»
