Την Κυριακή 27 Ιουνίου στον θερινό κινηματογράφο Λαϊς της Ταινιοθήκης της Ελλάδος προβάλλεται σε αποκατεστημένη κόπια το άγνωστο αριστούργημα του Λέοντος Λοΐσιου «Ψαράδες και Ψαρέματα», παραγωγής 1961 (22′), με αφηγητή τον μοναδικό Σταύρο Τορνέ, σε μοντάζ του Ροβήρου Μανθούλη.
Μαζί θα προβληθεί και η ταινία «Κοινωνική Σαπίλα» (1932, 50′) του Στέλιου Τατασόπουλου, με γαλλικούς υπότιτλους. Αμέσως μετά, από τις 28 Ιουνίου έως και τις 7 Ιουλίου, θα προβάλλονται στο ψηφιακό σινεμά της Ταινιοθήκης online.tainiothiki.gr δωρεάν.
To μικρού μήκους ντοκιμαντέρ «Ψαράδες και ψαρέματα» για το παραδοσιακό ψάρεμα και την ζωή των ψαράδων της κοινότητας του Μολύβου της Μυτιλήνης, μας μεταφέρει στη Μήθυμνα 1961, μέσα από εικόνες μιας άλλης εποχής. Στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή των κατοίκων στο ψαροχώρι του Μολύβου και τις καθημερινές δραστηριότητες των ψαράδων, αλλά και τη ζωή στην κοινότητα την Κυριακή. Οι ψαράδες πλέουν στα ανοιχτά σε γρι-γρι. ‘Αποψη του οικισμού του Μολύβου. Καφενείο, τα στενά καλντερίμια και το Κάστρο. Γυναίκες κουβεντιάζουν και πλέκουν έξω από τα σπίτια τους.
Ακολουθώντας την παράδοση του σινεμά της παρατήρησης, η ταινία του Λοΐσιου έγινε με την συνεργασία πρωτοπόρων του μεταπολεμικού κινηματογράφου αλλά και του θεάτρου. Αφήγηση: Σταύρος Τορνές. Μοντάζ: Ροβήρος Μανθούλης. Σενάριο: Λέων Λοΐσιος, Γιάννης Μπακογιαννόπουλος (κείμενα), Δημήτρης Κεχαϊδης (κείμενα).
Παράλληλα με την ζωή των ψαράδων, η ταινία παρακολουθεί την καθημερινότητα του χωριού μέσα από μια ανθρωπολογική αλλά ταυτόχρονα ποιητική ματιά. Η Κοινωνική Σαπίλα αποτελεί το πρώτο ελληνικό φιλμ κοινωνικής κριτικής, πρόδρομος του νεορεαλισμού στην Ελλάδα. Είναι η πρώτη ταινία μυθοπλασίας που ασχολήθηκε με τη δεινή κατάσταση των άνεργων και φτωχών εργατικών πληθυσμών των αστικών κέντρων, και ταυτόχρονα απεικόνισε τους αγώνες για την οργάνωση της βιομηχανικής εργασίας σε συνδικάτα.
Οι περισσότεροι από τους ηθοποιούς ήταν ερασιτέχνες ή χρησιμοποιούσαν πλαστά ονόματα. Δεδομένου πως ο συνδικαλισμός και οποιαδήποτε δραστηριότητα που μπορούσε να θεωρηθεί ως αριστερή, διώκονταν ως «ιδιώνυμο αδίκημα» με Βενιζελικό νόμο του 1929, το γύρισμα της ταινίας ήταν ένα αρκετά ριψοκίνδυνο εγχείρημα. Η ταινία επίσης προσέβαλε τα ήθη της εποχής απεικονίζοντας με όλες τις λεπτομέρειες την εξάρτηση από τα ναρκωτικά. Έτσι, η πρώτη διανομή της στις αίθουσες συνοδεύτηκε από αστυνομικές επεμβάσεις και ματαιώσεις προβολών.
Ο σκηνοθέτης της ταινίας Στέλιος Τατασόπουλος, ήταν μόλις 25 χρονών όταν γύρισε την ταινία που ήταν και η πρώτη του. Έγραψε το σενάριο και έπαιξε τον πρωταγωνιστικό ρόλο του φτωχού φοιτητή που γίνεται καπνεργάτης και συνδικαλιστής μετά το παραλίγο μοιραίο κατρακύλημά του στα καταγώγια του αθηναϊκού υποκόσμου από όπου τον σώζουν κάποιοι καπνεργάτες.
Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί Στέλιος Τατασόπουλος, Δανάη Γρίζου, Τζόλη Γαρμπή, Κίμων Σπαθόπουλος, Κώστας Λογαριαστάκης. Η ταινία θα παιχτεί με πρωτότυπη μουσική επένδυση από τον Κωνσταντίνο Βήτα. Η αποκατάσταση και ψηφιοποίηση της εικόνας του ντοκιμαντέρ Ψαράδες και Ψαρέματα, έγινε σε 2Κ από το πρώτης γενιάς αρνητικό της ταινίας και άλλα διαθέσιμα υλικά. Η αποκατάσταση και ψηφιοποίηση του ήχου έγινε από το πρώτης γενιάς αρνητικό του ήχου. Η ταινία θα προβληθεί με αγγλικούς και γαλλικούς υπότιτλους.
Το έργο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ‘A Season of Classic Films’, μια πρωτοβουλία της ΑCE (Association des Cinémathèques Européennes-Ένωση Ευρωπαϊκών Ταινιοθηκών), με την υποστήριξη του προγράμματος Creative Europe MEDIA Programme.
Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, δημιουργήθηκαν και οι γαλλικοί υπότιτλοι για την «Κοινωνική Σαπίλα». Το εγχείρημα αυτό εντάσσεται σε ένα μεγάλο πρόγραμμα αποκατάστασης/ψηφιοποίησης ελληνικών ταινιών μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, τόσο ταινιών από την συλλογή της Ταινιοθήκης όσο και από συνεργαζόμενους δημιουργούς και κατόχους δικαιωμάτων. Το έργο αυτό πραγματοποιείται σε ελληνικά και ξένα εργαστήρια σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές που υιοθετούν τα μεγαλύτερα διεθνή κινηματογραφικά αρχεία, όπως η Γαλλική Ταινιοθήκη, η Βασιλική Ταινιοθήκη του Βελγίου και το εργαστήριο Imagine Ritrovata.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
