Γράφει η Νικόλ Φωτοπούλου
Το μόνο βιβλίο που έχω διαβάσει 3 φορές στη ζωή μου είναι ο περίφημος “Αλχημιστής” του Paolo Coehlo. Και αυτό όχι επειδή είναι ο αγαπημένος μου συγγραφέας… Κάθε άλλο.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, αποτελεί έναν από τους πλέον υπερεκτιμημένους και επικίνδυνα χειραγωγικούς συγγραφείς όλων των εποχών. Ο λόγος ήταν ότι προσπαθούσα ματαίως να καταλάβω το λόγο που έγινε ένα από τα πιο πολυσυζητημένα best-sellers παγκοσμίως. O συγγραφέας του ανήλθε στο πάνθεον των μέγα δημιουργών, σε σημείο ώστε να αποτελεί την απάντηση ως το αγαπημένο βιβλίο κάθε χαζογκόμενας (που με δυσκολία διαβάζει ακόμα και το Cosmopolitan). Τόσο κλισέ όσο απαντήσεις τύπου “Τα ελαττώματά μου είναι η ευαισθησία και ο αυθορμητισμός μου” σε καλλιστεία και δηλώσεις καλλιτεχνών με επίπεδο ειλικρίνειας “Περνάμε καλά και αυτό βγαίνει προς τα έξω”!
Οι ηλικιακές φάσεις που το διάβασα ήταν η παιδική, η εφηβική και η ενήλικη. Την 1η φορά απογοητεύτηκα οικτρά, γιατι περίμενα κάτι που θα με συνεπάρει. Στα 16 το θεώρησα αριστούργημα (τότε ακόμα πετούσα στα φούξια σύννεφα!) και λίγα χρόνια αργότερα συνειδητοποίησα τη μεγαλοφυΐα του Coehlo: σκαρφίστηκε μια εντελώς ανεδαφική θεωρία, που λόγω του μεσσιανιστικού και λαϊκιστικού της πλασσαρίσματος απέκτησε φανατικό κοινό, το οποίο παραληρούσε με την ανεκδιήγητα σουρεαλιστική ατάκα “Όταν θες κάτι πολύ, το σύμπαν συνωμοτεί για να το πετύχεις”!
Δε θέλω να γίνομαι κυνική και επειδή πιστεύω και στη θεά τύχη εν μέρει, θεωρώ ότι σε κάποιες -πολύ μεμονομένες- περιπτώσεις μπορεί και να λειτουργήσει… Πώς να το κάνουμε, κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με καλύτερο κάρμα από κάποιους άλλους! Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις πάλι, μπορεί να συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Όχι απλά να μη συνομωτήσει υπέρ σου, αλλά ακολουθώντας τον άλλο περίφημο νόμο του Merphy (ό,τι μπορεί να πάει στραβά θα πάει) να στραφεί εναντίον σου, φέρνοντας μαζί άλλες 10 ανεπάντεχες γκαντεμιές τη μία μετά την άλλη σαν domino! Όμως, πιστεύω ακράδανατα ότι κατά συντριπτική πλειοψηφία, το σύμπαν ακολουθεί την τακτική του γκόμενου που σε έχει εντελώς γραμμένη ενώ εσύ λιώνεις: απόλυτη αδιαφορία! Τι σε κάνει να πιστεύεις ότι θα σου έρθει ουρανοκατέβατη βοήθεια;;; Και αλήθεια πού στηρίζεις ότι το σύμπαν σου χρωστάει κάτι τέτοιο;;; Απλά επειδή το θέλεις;;;(!) Θεωρείς ότι αυτός ο λόγος δεν είναι τουλάχιστον φαιδρός, αν έχεις κλείσει τα 20;;;!!!
Μη παρεξηγηθώ, πιστεύω ιδιαίτερα στη δύναμη της θέλησης που μπορεί και βουνά να κινήσει, αλλά άλλο η προσπαθεια και η επιμονή σε ένα στόχο και άλλο να αυταπατάσαι ότι θα έρθουν όλα όπως τα θέλεις, απλά και μόνο επειδή έτσι θέλεις! Η ίδια επικίνδυνη θεωρία εξαπλώθηκε σαν μολυσματικός ιός και καθιερώθηκε σαν τη μέγα σοφία όλων των εποχών -με αποτελειωτικό χτυπήμα σε κάθε τελευταίο ψείγμα στοιχειώδους λογικής- την κυκλοφορία του επτασφράγιστου “Μυστικού” της Rhonda Byrne, το οποίο η φιλέσπλαχνη συγγραφέας τόσο γενναιόδωρα και ανιδιοτελώς αποφάσισε να μοιραστεί μαζί μας! To αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί -εκείνη ιδιαίτερα την περίοδο- ένας άνευ προηγουμένου πανζουρλισμός σχετικά με αυτή τη νέα επαναστατική θεώρηση της ζωής και ο Νόμος της Έλξης να προωθηθεί ως ένας πραγματικός κόλαφος, στην απαισιόδοξη μέση αντίληψη περί ανεκπλήρωτων ονείρων και πεζής πραγματικότητας!
Σύμφωνα με τον Νόμο της Έλξης, σκέψου κάτι μέρα νύχτα, πίστεψέ το με όλη σου τη δύναμη και θα συμβεί! Σκέψου, σκέψου, σκέψου!!! Σαν υπνωτισμός μου ακούγεται περισσότερο… Δηλαδή τώρα ότι εγώ θα σκέφτομαι ανελλιπώς ότι είμαι σε μια παραλία της Καραϊβικής, να μαυρίζω κάτω από τον καυτό ήλιο με ένα κοκτέιλ στο χέρι ατενίζοντας το απέραντο γαλάζιο, έχοντας λύσει όλα τα προβλήματα μου και έχοντας βρει το ταίρι των ονείρων μου (κάτι σαν τη “Γαλάζια λίμνη” αλλά σε πιο glamorous φάση) και επειδή αυτή η σκέψη θα μου γίνει πεποίθηση, η πεποιήθηση θα πυροδοτήσει την πραγματικότητα! Σατανικό! Πόσο κόσμο να έχει πάρει στο λαιμό της αυτή η συγγραφέας! Δε λέω, θεμιτή και αναγκαία και η αισιοδοξία και τα όνειρα! (γιατί η αλήθεια είναι ότι η γκρίνια και η μιζέρια ανατροφοδοτούνται καταλήγοντας σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία). Αλλά και το να φτάνεις στο άλλο άκρο, δημιουργώντας στο κεφάλι σου ψευδαισθήσεις και απατηλά όνειρα περιμένοντας τον πρίγκηπα του παραμυθιού, χωρίς να έχεις ουδεμία επίγνωση της πραγματικότητας, θεωρώ ότι τελικά έχει το αντίθετο αποτέλεσμα : να βυθιστείς στη μελαγχολία και την κατάθλιψη, καθώς περνάει ο καιρός και δε βλέπεις τα όνειρα σου να πραγματοποιούνται γιατί όσο εσύ οραματίζεσαι και ονειροβατείς, κάποιος άλλος προσπαθεί, ενεργεί και πετυχαίνει. Συμπέρασμα:
1. Είναι ιεροσυλία και μόνο που το ”Το μυστικό” προσπαθεί να στοιχειοθετήσει την θεωρία του -που μπάζει από παντού- σε νόμους της κβαντικής φυσικής. (αν το άκουγε ο Einstein θα έτριζαν τα κόκκαλά του!)
2. Τα τσακάλια Rhoda και Coehlo, εκμεταλλευόμενοι -κατά ομολογουμένως ευφυέστατο τρόπο- την ανθρώπινη ροπή προς τη κυρίαρχη φυγόπονη τάση “τα θέλω όλα χωρίς αντάλλαγμα”, σου πουλάνε αυτό που έχεις ανάγκη: την ελπίδα για το άπιαστο, χωρίς μάλιστα κανενα μόχθο, απλά με αέρα “πες το και θα γίνει” σαν να έχεις ενα προσωπικό τζίνι μέσα στο κεφάλι σου!
3. Αν θες κάτι πολύ που δεν είχες μέχρι τώρα, μάλλον θα πρέπει να κάνεις και κάτι που δεν είχες κάνει μέχρι τώρα! Μεταφράζεται να κάνεις τα αδύνατα δυνατά και ίσως το πετύχεις και ναι, αν είσαι και σούπερ τυχερός (λέμε τώρα!) μπορεί και το σύμπαν να σου φερθεί ευνοικά. Αλλά το να στηρίζεσαι μόνο στη θεωρητική θέλησή σου και στη μαγική μεσολάβηση του σύμπαντος, είναι στην καλύτερη περίπτωση ατελέσφορο και στη χειρότερη τραγικό για τη πνευματική σου υγεία!
4. Αν θες πολύ τον πλούσιο, πετυχημένο, όμορφο γαλάζιο πρίγκηπα, γίνε (με πλαστική, με δουλειά, με κόπο και μόχθο -δεν ξέρω πώς- αλλά γίνε τέλος πάντων! Ή η αντίστοιχη ταιριαστή πριγκίπισσα, μπας και έχεις καμιά ρεαλιστική ελπίδα. Ή αλλιώς, κλείστον στο υπόγειο του ροζ φανταστικού παλατιού σου μέχρι να σε θέλει και εκείνος… “Στην αναβροχή καλό και το χαλάζι” μπορεί να πει ο καψερός!
5. Όταν θέλεις κάτι πολύ, μάθε να ζεις και χωρίς αυτό. Το σύμπαν ούτως ή άλλως γ@#**#@*!
