«Ένα Μουσείο ανοικτό στην πόλη»: αυτό είναι το όραμα της επιμελήτριας της έκθεσης «Ο τελευταίος αναγνώστης», που εγκαινιάζεται στις 10/7 στον κήπο του Μεγάρου Μουσικής και το νέο Project Room των εγκαταστάσεών του.
Η έκθεση, που οργανώνεται σε συνέργεια με τις δράσεις της «Αθήνα Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου 2018», αποτελεί παράλληλα την πρώτη εκδήλωση του νεο-ιδρυθέντος θεσμού AnnexM του Μεγάρου, που διευθύνεται από την ‘Αννα Καφέτση και στόχο έχει να προωθήσει τα διακαλλιτεχνικά προγράμματα που σχεδιάζονται για το μέλλον.
Η δόκιμη φιλοδοξία της επιμελήτριας είναι συμβατή με το παντοτινό όραμα των ανθρώπων του πνεύματος να βγάλουν την Τέχνη από την περιωπή των επαϊόντων, ή των μυημένων και να την κάνουν καθημερινό βίωμα και κίνητρο για μεγαλύτερη πνευματική εμβάθυνση των κατοίκων της πόλης, αλλά κι αφορμή για τους καλλιτέχνες να συμπράττουν με το κοινό τους στο επίπεδο της βιωμένης πραγματικότητας.
Είναι εκείνο το πρόγραμμα, που βλέποντας την τέχνη, κατά τα πρότυπα του Σίλερ, ως ύψιστη μορφή εκπαίδευσης, ως διαμόρφωσης/διάπλασης πρωτίστως και φωτισμού(δηλ. Bildung) του ανθρώπου, έφθασε στο απόγειό του ιδίως με τον μοντερνισμό–ξεκινώντας από τον μπωντλερικό fl?neur και τις καθημερινές “ανταποκρίσεις” της τέχνης με τη ζωή (μοτίβο που αργότερα θα ξαναπιάσει με το Schock-Erlebnis, την εμπειρία του σοκ της σύγχρονης μητρόπολης, ο Βάλτερ Μπέγνιαμιν–τα μεγάλα σχέδια για την πόλη των φουτουριστών, ή των κοστρουκτιβιστών, το «ανοικτό μουσείο» του Α. Μαλρώ, ή τις εφαρμογές του Τζούλιο Κάρλο Αργκάν για τη Ρώμη, ώστε να αποφευχθεί εκείνο που ο Χάινριχ Μπελ έγραφε «γιατί η πόλη έχει καταστεί ξένη».
Κάτι ανάλογο επιχειρεί να καταφέρει και το AnnexM, σύμφωνα με την ‘Αννα Καφέτση: να ανοιχθεί και προς τις άλλες μορφές τέχνης, που τα εικαστικά με την παραστατική δύναμή τους μπορούν να φέρουν τις τέχνες μαζί και το κοινό εγγύτερα στην διακαλλιτεχνική τούτη περιπέτεια των τεχνών. ‘Αλλωστε, σύμφωνα με όσα δήλωσε η ίδια η επιμελήτρια σε συνέντευξη Τύπου , το AnnexM κινείται σε δύο άξονες: έναν διακαλλιτεχνικό, που τέμνει κάθετα όλες τις μορφές της τέχνης και έναν άλλο, «εναλλακτικό, νομαδικό», όπως τόνισε, μέσα από τις προτάσεις του και την χρονική του δράση. Επιπλέον, οι εκδηλώσεις που θα προτείνει, αρχής γενομένης από την παρούσα, θα επιχειρήσουν να αποτελέσουν «τη λοξή ματιά» του Μεγάρου, εκμεταλλευόμενη τις μη προφανείς δυνατότητες που ο θεσμός τούτος προσφέρει–ακόμη και σαν χώρος, χρησιμοποιώντας τους αδιάθετους, ή τους όποιους ελεύθερους χώρους του, σκάλες, προθήκες κλπ.
Οι εκθέσεις στον κήπο του Μεγάρου, είναι μία από τις δυνατότητες τούτες που προσφέρονται, καθώς επιτρέπουν στο κοινό να προσπελάσουν πιο ελεύθερα και με λιγότερο «δέος» τα έργα, διευκολύνοντας την άμεση επικοινωνία μαζί τους.
Η αποψινή έκθεση «Ο τελευταίος αναγνώστης», που θέτει έμμεσα κι ένα ερώτημα για το ποιόν του αναγνώστη αυτού (άραγε έχει κι εκείνος σχέση με το Μεγάλο (άγραφο) Βιβλίο του Μαλαρμέ, ή το Βιβλίο της ‘Αμμου του Μπόρχες;) είναι το πρώτο μέρος μίας τριλογίας εκθέσεων στο Μέγαρο («Ο τελευταίος αναγνώστης», «Μετά τη Βαβέλ» και «Ένα δικό σου δωμάτιο»), οι οποίες, όπως σημειώνει η Α. Καφέτση «με πυρήνα το θεματικό τρίπτυχο Βιβλία / Αναγνώστες / Συγγραφείς, επιχειρούν να αναδείξουν δίκτυα πολλαπλών σχέσεων και διασυνδέσεων που ανιχνεύονται στη διατομή του βιβλίου / κειμένου με το σώμα, προφορικότητας και κειμενικότητας, του προσωπικού με τον δημόσιο χώρο».
Οι άλλοι δύο άξονες είναι το δημόσιο πρόγραμμα, με παράλληλες δράσεις (performances, προβολές κ.ά.) και συνέργειες με φορείς, καλλιτέχνες, αναγνώστες και ομιλητές και το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Το πρόγραμμα εγκαινιάζεται με τη συνεργασία του AnnexM με το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, μέσα από την Κιβωτό, μια χειρονομία ζωντανών αφηγήσεων σε επιμέλεια Νίκου Διαμαντή, στο πλαίσιο του πρώτου μέρους της εκθεσιακής τριλογίας.
Στην έκθεση συμμετέχουν δέκα ξένοι κι Έλληνες καλλιτέχνες, ανάμεσά τους σημαντικά ονόματα, όπως ο «πολύς» Gary Hill, οι Sonia Leber & David Chesworth, μαζί με τους συνταρακτικούς Παλαιστίνιους Basel Abbas & Ruanne Abοu Rahme, και από κοντά τους οι Didem Erk, Dora Garcia, Jorge Mandez Blake, Dominique Petitgand, Judith Westerveld και οι δικοί μας Θοδωρής Προδρομίδης, Κύριλλος Σαρρής.
Με έμφαση κατά 90% στο βίντεο (εκτός την εγκατάσταση του Κ.Σαρρή), ο θεατής-περιπατητής του κήπου του Μεγάρου και των άλλων χώρων του καλείται αίφνης να γίνει και αναγνώστης, συμμετέχοντας σε μία διαδικασίας αποκρυπτογράφησης (μεταναγνωστική την ονομάζει η ίδια η Α. Καφέτση) της σχέσης ανάμεσα στο κείμενο και την εικόνα, σε μία εναλλαγή του λόγου και της μορφής, του pictura ut poesis και το αντίστροφο.
