Γράφει η Νικόλ Φωτοπούλου
“Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού”… Άρα το τρις; Το τετράκις; Το εις την νιοστή; Αυτό σε καθιστά τότε τουλάχιστον απροσάρμοστο και ανεπίδεκτο μαθήσεως χαμένο κορμί;
Αν σε κοροϊδέψει μια φορά κάποιος, μπορείς να πεις ότι φταίει αυτός και εσύ ήσουν καλοπροαίρετος. Αν όμως σε ξανακοροϊδέψει, τότε φταίει το ξερό σου το κεφάλι! Γιατί όμως υποκύπτουμε πάλι στο ίδιο λάθος;
Υπάρχουν δύο εκδοχές, είτε επαναλαμβάνεις το ίδιο λάθος χωρίς καν να το συνειδητοποιείς, είτε έχεις επίγνωση της επανάληψης του ίδιου σφάλματος αλλά παρόλα αυτά το συνεχίζεις: ποιό από τα δύο είναι χειρότερο; Στην πρώτη περίπτωση δε παίρνεις χαμπάρι τι συμβαίνει αλλά τουλάχιστον “μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι” ενώ στη δεύτερη περίπτωση αναγνωρίζεις το λάθος… Τότε γιατί το ξανακάνεις;
Μια κινεζική παροιμία λέει “άνθρωπος που κάνει το ίδιο λάθος δύο φορές είναι καταδικασμένος να το κάνει συνέχεια”! Πολύ παρήγορο! Δώσε και το αποτελειωτικό χτύπημα! Αν παρατηρήσουμε και την ιστορία, μονίμως τα ίδια λάθη δεν επαναλαμβάνονται; Ξανά και ξανά – ποιός τελικά μαθαίνει από τα λάθη;
Κατά το Φρόϋντ, από λάθος σε λάθος ανακαλύπτει κανείς όλη την αλήθεια – ποιά είναι όμως η αλήθεια; Ότι είμαστε προϊόν των τραυμάτων της παιδικής μας ηλικίας, καταδικασμένοι να βιώνουμε ξανά και ξανά μοτίβα που έχουν παγιωθεί στο συνειδητό κι ακόμη περισσότερο στο ασυνείδητό μας, ως η πραγματικότητα; Αν π.χ ένα κορίτσι μεγάλωσε σε μια οικογένεια με έναν τυραννικό πατέρα και μια μητέρα-θύμα, συνήθως η εξέλιξη θα είναι ή να ακολουθήσει το πρότυπο της οικογένειας που έμαθε ή να κάνει ακριβώς το αντίθετο. Και στις δύο περιπτώσεις θα κάνει λανθασμένες επιλογές με τους άντρες και θα καταλήγει στον ίδιο παρανομαστή: Στην πρώτη, θα βρει έναν σύντροφο αντίστοιχα τυραννικό και θα διαιωνίσει τη κατάσταση που έζησε γιατί έτσι έμαθε και συνήθως χωρίς να το καταλαβαίνει καν – γιατί τουλάχιστον σε αυτή την περίπτωση η άγνοια είναι ευτυχία- πιθανότατα να ζήσει μια ζωή ως θύμα χωρίς να τη συνειδητοποιήσει και ποτέ, όπως μεγαλώνουν χιλιάδες γυναίκες με μπούργκα και άντρες δυνάστες και το θεωρούν απόλυτα φυσιολογικό!
Η δεύτερη περίπτωση είναι ακόμα πιο περίπλοκη: Πιθανότατα θα αποκτήσει μια απέχθεια προς το ανδρικό φύλο (τον αμφιλεγόμενο φόβο του πέους), το οποίο όμως κατά ένα παράδοξο τρόπο θα την οδηγήσει σε επανάληψη του ίδιου λάθους: ενώ θα αποφεύγει εγωπαθή και επιβλητικά άτομα στη θεωρία, στη πράξη θα έλκεται πάλι από μη συναισθηματικά διαθέσιμα άτομα, με την ελπίδα ότι αυτή τη φορά θα καταφέρει να ξυπνήσει τα υπολανθάνοντα θετικά συναισθήματα τους. Αλλά guess what: “Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος!
Το να θες να πιστεύεις ότι θα συνεχίσεις με ένα μοντέλο συμπεριφοράς που δεν είναι αποτελεσματικό και ότι κάποια στιγμή θα πετύχει, είναι σα να χάνεις στο καζίνο και να συνεχίζεις με την ελπίδα ότι θα γυρίσει το φύλλο κάποια στιγμή! Αν ο άλλος είναι άδειος από αισθήματα, μην αυταπατάσαι ότι επειδή εσύ τα έχεις σε πληθώρα, θα του τα ξυπνήσεις από το λήθαργο που βρίσκονται! Και όσο και να σε φτιάχνει η ιδέα, δεν πρόκειται για μια πληγωμένη ψυχή εγκλωβισμένη στο σώμα ενός εγωπαθούς και υπερφίαλου κάφρου που περιμένει εσένα, το σωτήρα, να του δείξεις τι σημαίνει αγάπη! Αυτά μόνο σε ταινίες του Hollywood που το “bad boy” κατά βάθος είναι ψυχούλα και μόλις βρει το καλό κορίτσι βγαίνει στην επιφάνεια όλος ο πλούτος συναισθημάτων! In real life η γοητεία του “κακού παιδιού” θα ξεθωριάσει αμέσως μόλις συνειδητοποιήσεις ότι είναι απλά αυτό που φαίνεται. Ένα αναίσθητο ρεμάλι που δε του καίγεται καρφί για σένα. Τέλεια. Και αν θες σώνει και καλά να το παίξεις μητέρα Τερέζα, κάνε καλύτερα καμιά φιλανθρωπία να πιάσει και τόπο!
“Μέχρι το ασυνείδητο να γίνει συνειδητό, αυτό θα κυβερνάει τη ζωή μας και θα το αποκαλούμε μοίρα”. Είτε συμφωνείς είτε όχι με τον Carl Jung, σίγουρα δεν είναι η μοίρα σου να τραβάς τα λάθος άτομα, αλλά η επιλογή σου που είθισται να υπόκειται στο ασυνείδητο- τρέχα γύρευε δηλαδή!
Ωραία λοιπόν… Και πες ότι το συνειδητοποίησα επιτέλους! Πώς αλλάζεις μια τακτική που έχεις μάθει επί σειρά ετών συνειδητά η ασυνείδητα; Μόνο ένας τρόπος υπάρχει όπως και σε όλα: η ανάγκη!
Έχεις αναρωτηθεί πώς γίνεται και ο μετανάστης στην Ελλάδα θα μάθει μια τόσο δύσκολη γλώσσα σε λιγότερο από χρόνο, ενώ εσύ πασχίζεις να μάθεις μια ξένη γλώσσα, μακράν ευκολότερη, αλλά δε τα καταφέρνεις; Έχεις σκεφτεί γιατί δε μπορείς με τίποτα να κόψεις το τσιγάρο και μόλις ο γιατρός σου δώσει τελεσίγραφο από το χάρο, το κόβεις μαχαίρι;
Ποιά είναι η ειδοποιός διαφορά; Το ένστικτο της επιβίωσης, το ισχυρότερο όλων -δυστυχώς μόνο όταν φας ένα ξεγυρισμένο χαστούκι και σου σπάσει και κανένα δόντι θα συνέλθεις, τουτέστιν, ίσως χρειαστεί να πέσεις πολλές φορές μέσα στην ίδια λακκούβα του πεζοδρομίου μέχρι να σπάσεις κανένα πόδι… Και επιτέλους! Να αντιληφθείς ότι είναι καλύτερα να περπατάς από το απέναντι πεζοδρόμιο! Hallelujah!
Οπότε; Κάποια στιγμή, αργά ή γρήγορα, ακόμα και το πιο ακαταμάχητο λάθος ξεφτίζει και από αδρεναλίνη και από ένταση και από γοητεία και γίνεται μια από τα ίδια. Και βαριέσαι ακόμα και να το επαναλάβεις.
Το παρήγορο της υπόθεσης είναι ότι, παρόλο που μπορεί να χρειαστεί να επαναλάβεις πάμπολλες φορές ένα λάθος μέχρι να το εμπεδώσεις και να το βαρεθείς, τουλάχιστον -αν βέβαια είσαι τυχερός και δεν πρόκειται για ολέθριο μη αναστρέψιμο λάθος- συνήθως όλο αυτό γίνεται κάπως φυσικά: ο κόμπος φτάνει στο χτένι κάποια στιγμή και το ένστικτο της επιβίωσης σε αναγκάζει και κλείνεις τον κύκλο του λάθους, θες δε θες. Ώστε να προχωρήσεις απλά στον επόμενο κύκλο με το επόμενο (ακόμα πιο ασυγχώρητο!) λάθος και φτου και απ’την αρχή!
