Το άνοιγμα της καλλιτεχνικής περιόδου στην Εθνική Λυρική Σκηνή γίνεται φέτος με την όπερα «Γενούφα» του Λέος Γιάνατσεκ, η οποία παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Η πρεμιέρα είναι στις 14 Οκτωβρίου στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η νέα, αυτή παραγωγή, την οποία θα διευθύνει μουσικά ο μαέστρος Λουκάς Καρυτινός και θα σκηνοθετήσει η Γερμανίδα Νίκολα Ράαμπ (από τις σημαντικές σκηνοθέτριες όπερας στην Ευρώπη) είναι ένα στοίχημα ωριμότητας για την Εθνική Λυρική Σκηνή που τολμάει και ορθώς να ανεβάσει μία όπερα ιδιαιτέρως σημαντική στο διεθνές ρεπερτόριο αλλά όχι ιδιαιτέρως γνωστή στο ευρύτερο κοινό.
Η «Γενούφα», τραγουδισμένη στην τσεχική γλώσσα, είναι από τα σημαντικά έργα του κεντροευρωπαϊκού μεταβατικού πολιτισμού γύρω στο 1900. Ανέβηκε για πρώτη φορά το 1904 στο Μπρνο, αλλά από το 1916 στην Πράγα (και κυρίως μετά το ανέβασμα στη Βιέννη το 1918) επικράτησε η τροποποιημένη και πιο γερμανική εκδοχή της όπερας. Το 1996 παρουσιάστηκε η αποκατεστημένη αρχική μορφή της «Γενούφα», που αποτελεί και τη βάση για την παράσταση της Λυρικής.
Η τρίπρακτη «Γενούφα» θα μπορούσε να είναι, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣ, «η τσεχική απάντηση στον ιταλικό βερισμό». Βασίζεται σε μια ιστορία «ωμού ρεαλισμού» και χρησιμοποιεί κείμενο του ίδιου του Γιάνατσεκ, βασισμένο στο θεατρικό έργο της Γκαμπριέλα Πρεΐσοβα «Η ψυχοκόρη της» (1890). Η «Γενούφα» χρησιμοποιεί την πρόζα ενός λογοτεχνικού έργου και αυτό ήταν μία καινοτομία. Η υπόθεση αρχίζει με «την όμορφη Γενούφα που περιμένει παιδί από τον μυλωνά Στέβα, ενώ αποθαρρύνει τον νεότερο ετεροθαλή αδελφό του Λάτσα, ο οποίος είναι ερωτευμένος μαζί της». Ακολουθεί έντονη πλοκή με δραματικές κορυφώσεις και έντονο συμβολισμό.
Ο Γιάνατσεκ «εμπνέεται από την ιδιαίτερη μουσικότητα της τσεχικής γλώσσας και αξιοποιεί τους ξεχωριστούς τονισμούς της, συνθέτοντας την πρώτη του όπερα στην οποία αρθρώνει με σαφήνεια το προσωπικό του ιδίωμα». Ο Γιάνατσεκ υιοθετεί (όπως ο Ντβόρζακ) «μια πιο κοσμοπολίτικη μουσική γλώσσα (…) με εμφανή λαϊκά-παραδοσιακά στοιχεία», τα οποία όμως δεν ακολουθούν την τεχνική του Leitmotiv.
Η «Γενούφα» φέρνει στην Αθήνα εξαιρετικό καστ αλλά και κορυφαίους Ελληνες μονωδούς. Στον ρόλο της Γενούφας, η Σάρα-Τζέιν Μπράντον (β΄ διανομή: Μαρία Μητσοπούλου). Ακόμη: Ζαμπίνε Χογκρέφε (Τζούλια Σουγλάκου), Δημήτρης Πακσόγλου, Φρανκ Βαν Ακεν, Ινές Ζήκου, Γιάννης Γιαννίσης, Δημήτρης Κασιούμης, Μαργαρίτα Συγγενιώτου, Αρτεμις Μπόγρη, Μπαρούνκα Πράιζινγκερ, Βαρβάρα Μπιζά, Μιράντα Μακρυνιώτη. Τα σκηνικά-κοστούμια είναι του Γιώργου Σουγλίδη. Με την Ορχήστρα και τη Χορωδία της ΕΛΣ.
