Τις ημέρες των γιορτών, μια βόλτα στη γειτονική, από την πατρίδα μου, Ανδριανούπολη, προς μεγάλη έκπληξη ανακάλυψα το «Σαλέπι». Το λέω με λύπη διότι μετά από ψάξιμο και διάβασμα, ανακάλυψα πως το σαλέπι είναι ΕΛΛΗΝΙΚΟ ρόφημα και όχι Τούρκικο, όπως οι περισσότεροι από εμάς νομίζουμε και ιδιαίτερα τα νέα παιδιά.
Ιστορικά στοιχεία
Το σαλέπι είναι γνωστό σαν βότανο από τον Ασκληπιό και τον Ιπποκράτη, οι οποίοι το θεωρούσαν θαυματουργό βότανο γιατί ήταν καταπραϋντικό για το στομάχι, το βήχα, μαλακτικό για το λαιμό και αποσυμφορητικό του αναπνευστικού. Προκαλεί ευφορία και άραμειώνει το στρες και την κούραση και τονωτικό του οργανισμού. Του αποδίδονται επίσης, και αφροδισιακές ιδιότητες.
Ο Θεόφραστος ήταν ο πρώτος που εντόπισε το συγκεκριμένο λουλούδι και το ονόμασε έτσι λόγω του σχήματος των βολβών. Κατά τη μυθολογία, ο Όρχις ήταν γιος νύμφης και Σάτυρου, που, επειδή, βίασε μια ιέρεια κατά τα Βακχικά μυστήρια καταδικάστηκε να γίνει λουλούδι. Λαμβάνεται από τους ξηρούς κονδύλλους πολλών ειδών της οικογένειας Ορχιδέες, όσο και στην ονομασία του ίδιου του φυτού που στον κόσμο της φυτολογίας αναφέρεται ως Orchis mascula.
Εικάζεται πως το πήρανε οι Μικρασιάτες μαζί τους όταν φύγανε. Από αυτούς, το έμαθαν οι Τούρκοι, ενώ πολλοί από εμάς, όπως κι εγώ, πιστεύουμε ότι είναι Τούρκικο ρόφημα.
«Τροφή»: Δυστυχώς όμως όπως και σε πάρα πολλά ακόμη θέματα που αφορούν την πατρίδα μας, δεν φροντίζουμε να διαφυλάξουμε τους θησαυρούς που μας έχει μοιράσει απλόχερα η Ελληνική Φύσις. Το τι θέλω να πω με αυτό θα το δούμε στην συνέχεια…
Το σαλέπι μπορείτε να το βρείτε υπό μορφή σκόνης, σε διάφορα καταστήματα με βότανα ή ακόμα και σε καφεκοπτεία.
Στα παλαιά χρόνια του αποδίδονταν ιδιότητες αφροδισιακές, γι’ αυτό και πέρασε στη λαϊκή παράδοση ως Σερνικοβότανο, βότανο δηλαδή που χάριζε στις γυναίκες αρσενικά παιδιά. Στην σημερινή εποχή, πίνεται ως ρόφημα ή χρησιμοποιείται κυρίως στην ζαχαροπλαστική για την παρασκευή γλυκών.
Οι θεραπευτικές του ιδιότητες
Στις ορχιδέες αυτές και στις θεραπευτικές ιδιότητες τους αναφέρθηκαν ο Ιπποκράτης, ο Ασκληπιός, ο Θεόφραστος αλλά και ο Γαληνός, τονίζοντας την δύναμη του σερνικοβότανου να τονώνει τον οργανισμό των ασθενών, να επουλώνει τις πληγές του στομάχου και του εντέρου αλλά και να ανακουφίζει από τον έντονο βήχα.
Το σαλέπι έχει θεραπευτικές ιδιότητες γιατί περιέχει τις φαρμακευτικές ουσίες αραβίνη και τραγακανθίνη και πολύ άμυλο τα οποία, όταν διαλύονται στο νερό, δημιουργούν ένα υγρό πηκτό και κολλώδες, το θεωρείται κατάλληλο για την ανακούφιση του βήχα, του άσθματος και του στομαχόπονου, δρα κατά της δυσεντερίας και του βήχα, ενώ τονώνει σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα.
Το σαλέπι είναι επίσης ένα ρόφημα θερμαντικό και εξαιτίας των μπαχαρικών που περιέχει. Για αυτόν τον λόγο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μας ζεστάνει αποτελεσματικά αντί για το τσάι ή άλλα αφεψήματα.
Είναι πλούσιο σε άμυλο και μπορεί να χαρίσει ενέργεια και πνευματική διαύγεια σε άτομα που την χρειάζονται όπως οι μαθητές, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες, αλλά και οι ασθενείς.
Περιέχει πολύτιμα μεταλλικά άλατα όπως φώσφορο και ασβέστιο γι ‘αυτό και τονώνει όλο τον οργανισμό. Βοηθά εξασθενισμένους από αρρώστιες οργανισμούς να ανακάμψουν και να αναρρώσουν γρηγορότερα.
Περιέχει μια κολλώδη ουσία, την βασσαρίνη η οποία όταν βράσει με το νερό, μετατρέπεται σε κολλώδη πηχτή ουσία, μαλακτική, κατά του βήχα και των φλεγμάτων.
Το σαλέπι λόγω της κολλώδους φύσης του αλλά και των επουλωτικών συστατικών του επιδρά στο στομάχι και το έντερο αναπλάθοντας τα τοιχώματα του πεπτικού συστήματος.
Οι τονωτικές και αφροδισιακές του ικανότητες εντείνονται χάρη στην προσθήκη και των μυρωδικών όπως της κανέλας, του γαρίφαλου, της πιπερόριζας, της βανίλιας.
Σαλέπι και θερμίδες
Το σαλέπι δεν έχει ιδιαίτερες θερμίδες. Το απλό σαλέπι χωρίς ζάχαρη έχει περίπου 15 θερμίδες ανά μερίδα (1 κουταλάκι του γλυκού των 15 γραμμαρίων), ενώ αν είναι έτοιμη σκόνη αναμεμιγμένη με ζάχαρη, έχει περίπου 30 θερμίδες ανά μερίδα.
