Γράφει ο Χρήστος Ζαμπούνης
Η απόφαση του δημάρχου Τρικκαίων να απαγορεύσει το κάπνισμα στην πόλη του εντάσσεται σε μία παγκόσμια τάση που έχει λάβει τον κωδικό “smoke free”.
Όπως οι περισσότερες τάσεις, η καταδίωξη των καπνιστών έχει ως αφετηρία τις Η.Π.Α. Εκεί το 1993 το Γραφείο Ποστασίας του Περιβάλλοντος
(Envirommental Protection Agency) ανακοίνωσε ότι το παθητικό κάπνισμα σκοτώνει κάθε χρόνο 3.000 μή καπνιστές, μόνο στην Αμερική. Τι κι αν ένας ομοσπονδιακός δικαστής απέδειξε αργότερα ότι τα παρουσιαζόμενα στοιχεία είχαν χειραγωγηθεί και διογκωθεί ! Οι ασκοί του Αιόλου άνοιξαν ανεπιστρεπτί. Το 1998 η Καλιφόρνια έγινε η πρώτη πολιτεία που απαγόρευσε το κάπνισμα στους δημόσιους χώρους. Οι περισσότερες αμερικανικές πολιτείες ακολούθησαν, με την Ευρώπη να παίρνει τη σκυτάλη στις αρχές του 21ου αιώνα. Η Ελλάς χώρα με το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών δεν θα μπορούσε να αντισταθεί επί μακρόν στην αντικαπνιστική υστερία. Την 1η Ιουλίου 2009 ο τότε υπουργός Υγείας Δημήτρης Αβραμόπουλος πέρασε έναν νόμο που πήρε το όνομά του, αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκε, τουλάχιστον στο κομμάτι των καφέ, εστιατορίων, μπαρ και νυχτερινών κέντρων. Με την ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ, ο ένθερμος οπαδός της υγιεινής ζωής, ο Γεώργιος Ανδρέου Παπανδρέου, πιο γνωστός ως Γ.Α.Π., επεχείρησε με την σειρά του να επιβάλλει τις αντικαπνιστικές απαγορεύσεις, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Όπως η οδός Πανεπιστημίου, που ένα Δημοτικό Συμβούλιο κάποτε αποφάσισε να την μεταβαπτίσει σε Ελευθερίου Βενιζέλου, αλλά κανείς δεν χρησιμοποιεί το νέο όνομα, έτσι και οι διατάξεις που αφορούν στο κάπνισμα, ιδίως στους χώρους κοινωνικής συνευρέσεως, είναι κατά κανόνα ανεφάρμοστοι. Οι λόγοι είναι πολλοί, αλλά θα σταθώ σε έναν, την έννοια της ατομικής ελευθερίας. Ανεξαρτήτως εάν καπνίζει κανείς ή όχι, γίνεται αντιληπτό ότι τα αντικαπνιστικά μέτρα αποτελούν ευθεία απειλή στα δικαιώματα του ανθρώπου. Διότι, τι συμβαίνει εν προκειμένω; Επικαλούμενες το δικαίωμα του όχι, διαμορφούμενες κατά καιρόν πλειοψηφίες επιβάλλουν το δικαίωμα της απαγορεύσεως σε όσους π.χ. τους αρέσει να κυνηγούν ή να πίνουν. Ουδείς αμφισβητεί ότι το κάπνισμα είναι πρόξενος βλαβών, όπως και ότι ενοχλεί αρκετούς συνανθρώπους μας, οι οποίοι δεν καπνίζουν. Ωστόσο, το να ενώνονται καλές προθέσεις για να καταδικάσουν έστω και βλαβερές απολαύσεις επαπειλούν την ελευθερία του ατόμου. Τι εννοώ; Αντί να γενικεύουμε τις απαγορεύσεις, γιατί δεν επιτρέπουμε στους καπνιστές να απολαμβάνουν το ενήλικο πάθος τους σε συγκεκριμένους δημόσιους χώρους, όπως συμβαίνει με όλες τις μειοψηφίες; Άλλωστε, τι είναι φίλτατε δήμαρχε Τρικαίων το κάπνισμα; Μια μορφή επικοινωνίας, ανάμεσα στους ανθρώπους, μία διέλευση του χρόνου, μία επιθυμία -όπως είπε εύστοχα σε ανύποπτο χρόνο, τότε που όλοι κάπνιζαν ανέμελα, ο Ζαν Πωλ Σαρτρ: “Δεν ανησυχώ τόσο για την γεύση του καπνού που θα χάσω, όσο για την ίδια την πράξη του καπνίσματος”.
