Γράφει ο Γιώργος Δημητριάδης
Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός των εχθροπραξιών σε παγκόσμια κλίμακα, αφήνει πολύ λίγο χώρο και χρόνο για προσοχή σε θέματα όπως αυτό της αναζοπύρωσης των συγκρούσεων στην περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στο Νότιο Καύκασο.
Η Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, στην ομώνυμη περιοχή του Νοτίου Καυκάσου αποτελεί ένα αυτόνομο κρατίδιο με πολύ περιορισμένη διεθνή αναγνωρισιμότητα (3 κράτη μη-μέλη του ΟΗΕ) ως ανεξάρτητη Δημοκρατία, εντός των γεωγραφικών ορίων του Αζερμπαϊζάν. Παρ’ολα αυτά διατηρεί δική του κυβέρνηση και γραφεία αντιπροσώπων σε 7 χώρες. Η κυβέρνηση καθώς και πολλές δομές του πρόσκεινται στην Αρμενία, καθώς η ευρεία πλειοψηφία (95%) του πληθυσμού (περίπου 140.000), είναι Αρμένιοι.
Επί τελευταίων ημερών της Σοβιετικής Ένωσης, το 1988 και ενώ αποτελούσε Αυτόνομη Επαρχία εντός της Αζέρικης Σοβιετικής Δημοκρατίας, οι Αρμένιοι του Ναγκόρνο-Καραμπάχ επιχείρησαν απόσχιση της επαρχίας. Η σύγκρουση πήρε διαστάσεις πολέμου με την διάλυση της Ένωσης το 1991 και τα επόμενα 3 χρόνια ο αριθμός των απωλειών ανήλθε στις περίπου 30.000. Το 1994, με την εμπλοκή της Ρωσίας, των ΗΠΑ και της Γαλλίας επετεύχθη εκεχειρία, η οποία όμως, δυστυχώς, συνέχιζε να διακόπτεται συχνά από διάσπαρτες αψιμαχίες.
Στις αρχές Απριλίου, μία νέα κρίση ξέσπασε, ίσως η χειρότερη από το 1994. Το Υπουργείο Αμύνης της αυτόνομης κυβέρνησης της Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ καταγγέλει το Αζερμπαϊζάν για πρόκληση των εχθροπραξιών και συγκεκριμένα για κατάληψη οικισμών και στρατηγικών σημείων στο συνοριακό μέτωπο εντός των ορίων της αυτόνομης Δημοκρατίας, καθώς και στη συνέχεια για εκτόξευση όλμων κατά θέσεων εντός της επικράτειας του.
Από τη μεριά της, η κυβέρνηση του Μπακού υποδεικνύει την -υποστηριζόμενη από την Αρμενία- κυβέρνηση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ως υπαίτια για την έναρξη της κρίσης, υποστηρίζοντας πως επλήγησαν Αζέρικες θέσεις από πυρά προερχόμενα από την αυτόνομη περιοχή.
Οι εκατέρωθεν κατηγορίες δυστυχώς δεν ξεκαθαρίζουν το τοπίο όσον αφορά τις ευθύνες για το ξέσπασμα της νέας κρίσης, και φυσικά δεν διευκολύνουν πιθανή επίλυση του θέματος και παρά την μεσολάβηση δυνάμεων όπως η Ρωσία, φαίνεται ξεκάθαρα πως το πλαίσιο της εκεχειρίας του 1994 δεν αρκεί πια για την διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή. Από την άλλη, το τεταμένο κλίμα οξύνουν δηλώσεις όπως αυτή του Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος δήλωσε πως η Τουρκία θα σταθεί δίπλα στο Μπακού “ως το τελος”. Είναι γνωστό άλλωστε πως η Άγκυρα αποτελεί διαχρονικό σύμμαχο του Αζερμπαϊζάν και εχθρό της Αρμενίας.
Ο απολογισμός των αψιμαχιών των τελευταίων ημερών ανέρχεται -έως τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές- στους τουλάχιστον 50 νεκρούς, στρατιώτες και πολίτες, με τις ανταλλαγές πυρών να συνεχίζονται σποραδικά. Δυστυχως, με την κρίση αυτή αλλά και την έως τώρα πορεία των σχεσεων φαίνεται ξεκάθαρα πως μόνο μία νέα συνθήκη με την διαμεσολάβηση ξένων κρατών και διεθνών οργανισμών θα μπορούσε να αποσοβήσει μία πιθανή κλιμάκωση των συγκρούσεων.
