Γράφει ο Γιώργος Δασιόπουλος
Η αριστουργηματική ταινία «Ραν» του Ακίρα Κουροσάουα, τελειώνει με μια επιβλητική σκηνή- ίσως η καλύτερη τελευταία σκηνή του παγκόσμιου κινηματογράφου(πόσα κλισέ χωρούν σε μία πρόταση;): Ο τυφλός φλαουτίστας Tsurumaru περπατά μόνος και αβοήθητος στην άκρη ενός λόφου με το κοκκινωπό σαν αίμα ηλιοβασίλεμα να προβάλλει πίσω του. Είναι μόνος, προσπαθεί να κινηθεί με τις αισθήσεις, αλλά κατανοεί πως γύρω του υπάρχει γκρεμός. Είναι ο μοναδικός επιζήσαντας μιας τεράστιας σφαγής που έχει συντελεστεί λίγα λεπτά πρίν. Κι έτσι τελειώνει το τελευταίο πόνημα του αξεπέραστου Ιάπωνα σκηνοθέτη, αφήνοντας τον θεατή μουδιασμένο και με μια γεύση μεσκαλίνης και ήχους μιας καταρρακτώδους περιτομής.
Το φιλμ γυρίστηκε το 1985, σε μια εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος έφτανε στο τέλος του, το κλίμα στις συναντήσεις των ηγετών περί αμοιβαίου αφοπλισμού βρισκόταν στην κορύφωση του, το «από τους Πέρσινγκ και τους Κρουζ προτιμότερα τα μπλουζ» ήταν αυτοκόλλητο στα παράθυρα των αυτοκινήτων…και όμως ο Κουροσάουα αποκάλυψε σε συνέντευξη του πως το θέμα του «Ραν» υπήρξε η απειλή μιας πυρηνικής αποκάλυψης. Και όλα αυτά στο απαραίτητο- για την εποχή- σαιξπηρικό πλαίσιο.
Η ματιά του μεγάλου Ιάπωνα ήταν η ματιά για τον πλανήτη, όχι για μια σύγκρουση ΗΠΑ-ΕΣΣΔ με τις προεκτάσεις της. Ήταν το βλέμμα του μεσαιωνικού Σπινόζα, το μεγαλειώδες «Sub specie aeternitatis». Αυτό που έρχεται και αυτό που αξίζει να έρθει στην ανθρωπότητα. Μια κοσµογονική και Εσχατολογική προσέγγιση ασυµßίßαστη και ακέραιη,
αυτοί που βλέπεις µας έρχονται από τη Θλίψη τη Μεγάλη.
Ο υπερπληθυσμός, η κακοποίηση και η εκμετάλλευση των έμβιων όντων, η σφαγή εκατομμυρίων ζώων καθημερινώς για φαγητό, ρουχισμό, ιατρικά πειράματα, η ακόρεστη δίψα για σπισισμό και η αίσθηση της κυριαρχίας στον πλανήτη, η δίποδη αλαζονεία κατά τον Σόπενχάουερ, ένα μοτίβο από τα Άσματα του Μαλντορόρ.
Το κίνημα αγριεύει, εξελίσσεται, προσκαλεί την ελίτ να αυτοκαταστραφεί και από τις στάχτες της να γεννηθεί η Ιαπωνία, γιγαντώνεται και βολοδέρνει σε μια επικίνδυνα ήρεμη θάλασσα…πρίν από την καταιγίδα. Το λήμμα «εντολή» το προθερμαίνουμε σε βαθύ τηγάνι μαζί με λάδι από φτερά Βολιβιανής παρθένας, ανακατεύουμε το καλαμποκάλευρο με τη φρυγανιά, τα αρωματικά και τα μπαχαρικά σε ένα μεγάλο μπωλ και σας το ξανασερβίρουμε με σιρόπι από φίλντισι. Αυτοσυγκρότηση, savoir-vivre, και η επένδυση κάθε πράξης με όμορφο περίβλημα, συνθέτουν την ελιτίστικη ψυχοσύνθεση ενός ατόμου που προσπαθεί να κατακτήσει την κορυφή της ζεν αντιμεταθετικής αντίληψης του συνειδητού. Απεχθανόμαστε το παρελθόν, όπως ακριβώς ο μέγας διδάσκαλος της ζεν αντιμεταθετικής αντίληψης του συνειδητού Rene Magritte. Επενδύουμε στο τροφαντό μέλλον της ανθρωπότητας που καβαλικεύει ανεξέλεγκτα το φαράγγι της τεχνολογικής εξέλιξης που την οδηγεί μαθηματικά στον πιο εποικοδομητικό γκρεμό που γνώρισε ποτέ. Να καταστραφεί και να δημιουργηθεί από την αρχή. Άλλωστε…τί σημασία έχουν τα θύματα, αν η χειρονομία είναι ωραία;
Αυτή είναι η τελευταία σκηνή του «Ραν». Αυτό υπήρξε το κύκνειο άσμα του Κουροσάουα. Αυτή η τελευταία σκηνή είναι το μέλλον της ανθρωπότητας και του πλανήτη. Και δεν θα κλάψει κανείς.
