Ένα στα 10 βιβλία που αγοράσθηκαν και διαβάστηκαν κατά τη διάρκεια της περασμένης χρονιάς, πουλήθηκε μέσα από τα σούπερ μάρκετ. Ποιοι τίτλοι όμως πουλήθηκαν περισσότερο από τα… σούπερ μάρκετ, ποιοι από τα βιβλιοπωλεία, σε ποια κατάσταση βρίσκονται τα τελευταία και ποιο το μερίδιο των e-βιβλίων στην Ελλάδα;
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς των σούπερ μάρκετ αλλά και των εκδοτικών οίκων και το 2020 τα πιο ευπώλητα βιβλία μέσω του λιανεμπορίου τροφίμων ήταν αυτά που απευθύνονται σε παιδιά, τα βιβλία αυτοβελτίωσης και η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία.
Στα 15 βιβλία που πωλήθηκαν περισσότερο το 2020 μέσω των σούπερ μάρκετ στην πρώτη και στην πέμπτη θέση βρέθηκαν δύο βιβλία αυτοβελτίωσης (το Δώρο Νο1 και Νο2), στη δεύτερη και στην 15η θέση δύο βιβλία από την ξένη λογοτεχνία (Το Βασίλειο και το Όσοι αγαπιούνται), η Ρόζα του Αρκά κατέλαβε την τρίτη θέση, δύο παιδικά βιβλία με την Πέππα βρέθηκαν στην 6η και 7η θέση, ενώ τη λίστα συμπληρώνουν έξι τίτλοι από τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και ένα για πολύ μικρά παιδάκια.
Διαφορετική είναι η εικόνα των πωλήσεων στα βιβλιοπωλεία. Στη λίστα με τα 40 best sellers των βιβλιοπωλείων, 10 ήταν παιδικά μεταξύ των οποίων ο Χάρι Πότερ και το Καπλάνι της Βιτρίνας, 10 από την ξένη λογοτεχνία όπως η Σιωπηλή Ασθενής, ο Καστανάνθρωπος και ο Αχημιστής, 10 από τη συγχρονη ελληνική λογοτεχνία όπως ο “Βασιλίας της”, “Δέσποινα” και “οι Τρεις Άσοι”, και 10 μη λογοτεχνικά βιβλία όπως Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας, το Κλάμπ των 5 π.μ., το Βιβλίο που θα ήθελες να είχαν διαβάσει οι γονείς σου, Ο μοναχός που πούλησε τη Ferrari του κ.ά.
Υπό πίεση η αγορά βιβλίου
Παρά το γεγονός ότι μείναμε και απ’ ό,τι φαίνεται θα εξακολουθήσουμε να μένουμε μέσα η αγορά του βιβλίου δεν άνθησε την περασμένη χρονιά. Σε αυτό δεν βοήθησε το γεγονός ότι τα βιβλιοπωλεία όπως και το σύνολο του εμπορίου (εξαιρούνται τα σούπερ μάρκετ) αναγκάστηκε να κατεβάσει ρολά. Αποτέλεσμα το δεύτερο τρίμηνο του 2020 ο κύκλος εργασιών στο σύνολο των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης βιβλίων να υποχωρήσει κατά 19,4% σε σχέση με το β’ τρίμηνο 2019 και κατά 9% σε σχέση με το α’ τρίμηνο 2020 (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ).
Μια ανάσα πήραν τα βιβλιοπωλεία λίγο πριν τα Χριστούγεννα όπου επετράπη η λειτουργία τους, το φθινόπωρο όπου παραδοσιακά πραγματοποιείται σημαντικό μέρος του τζίρου τους και το καλοκαίρι όπου τα καταστήματα ήταν ανοκτά. Κάτι που αποτυπώθηκε και στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, σύμφωνα με τα οποία τον Αύγουστο ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης βιβλίων με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων ενισχύθηκε κατά 14,2% σε σχέση με τον Αύγουστο του 2019 ενώ αύξηση 20% κατεγράφη στον τζίρο της κατηγορίας βιβλία-χαρτικά-λοιπά είδη τον Οκτώβριο, δηλαδή λίγο πριν το δεύτερο lockdown.
Οι απώλειες της προηγούμενης δεκαετίας
Το 2020 έρχεται να προστεθεί σε μια πολύ κακή δεκαετία. Την περίοδο 2011-2019 εξαφανίσθηκε από τον χάρτη το 35% των επιχειρήσεων που είχαν ως κύρια δραστηριότητα τη λιανική πώληση βιβλίων (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ). Από 2.484 επιχειρήσεις το 2011 στο τέλος του 2019 είχαν μείνει 1.614. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε το 2018 (-8,4%) και το 2015 (-7,3%).
Τα λουκέτα στα βιβλιοπωλεία, -την περίοδο 2014-2016 έκλεισε το δίκτυο Ελευθερουδάκη, λουκέτα έβαλε η αλυσίδα Παπασωτηρίου ενώ έκλεισε το 2013 και το βιβλιοπωλεία της Εστίας- έφεραν και συρρίκνωση στον τζίρο. Ο κύκλος εργασιών υποχώρησε το 2019 στα 229,9 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση 25,6% σε σύγκριση με το 2011, που είχε διαμορφωθεί στα 308,9 εκατ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη πτώση να σημειώνεται το 2012 (-19,6%) και το 2015 (-4,6%).
Μόλις στο 2% τα e-books και στο 6,3% οι e-πωλήσεις
Πόσοι όμως τίτλοι εκδόθηκαν την τριετία 2017-2019, ποια είναι η κατάσταση των εκδοτικών οίκων και ποια η διείσδυση των e-βιβλίων στην αγορά; Από την έρευνα χαρτογράφησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας των εκδοτικών επιχειρήσεων προκύπτει πως το σύνολο των τίτλων με νέο ISBN, που εκδόθηκαν στην τριετία 2017-2019, άγγιξε τις 30.990. Οι 3 στους 4 τίτλους με νέο ISBN (75%, 23.795 τίτλοι), εκδόθηκαν μόνο σε έντυπη μορφή, ενώ οι τίτλοι που εκδόθηκαν μόνο σε ηλεκτρονική μορφή (519), αντιπροσωπεύουν μόλις το 2% του συνολικού αριθμού νέων τίτλων. Σχεδόν 1 στους 4 τίτλους (23%, 7.451 τίτλοι) εκδόθηκαν, ταυτόχρονα, και σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή.
Σε ό,τι αφορά τα συνολικά έσοδα των εκδοτικών επιχειρήσεων την τριετία 2017-2019 εκτιμώνται, σε 690 εκατ. ευρώ. Από αυτό το ποσό το 78% συγκεντρώθηκε στα “χέρια” 128 εκδοτικών επιχειρήσεων (ποσοστό 10,1% του συνόλου), το 8% των εκδοτικών επιχειρήσεων εμφάνισε έσοδα σε βάθος τριετίας άνω του 1 εκατ. ευρώ, ενώ το 26% (1 στις 4), από 150.000 ευρώ έως 999.999 ευρώ. Ωστόσο, το 50% των εκδοτικών επιχειρήσεων εμφανίζει έσοδα, λιγότερα από 150.000 ευρώ.
Ποιες όμως κατηγορίες βιβλίων έφεραν την τριετία 2017-2019 τα μεγαλύτερα έσοδα; Το 23% των εσόδων προήλθε από την πώληση πανεπιστημιακών/επιστημονικών, το 17% από την πώληση βιβλίων λογοτεχνίας, το 14% από την πώληση σχολικών, το 9% από την πώληση παιδικών/εφηβικών βιβλίων, το 37% από πωλήσεις βιβλίων γενικού περιεχομένου (τεχνικά, πρακτικά, κτλ.), το 0,1% από πώληση δικαιωμάτων και μόλις το 2% από πωλήσεις βιβλίων σε ηλεκτρονική μορφή (e-books).
Οι συνολικές πωλήσεις βιβλίων, κατά την τριετία 2017-2019, προέρχονται κυρίως από τα βιβλιοπωλεία, σε ποσοστό 28%, το χονδρικό εμπόριο, σε ποσοστό 25% και τους φορείς του Δημοσίου (Εύδοξος), σε ποσοστό 21,3%.
Από την κατανομή των εσόδων προκύπτει, ότι η διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου στο χώρο του βιβλίου παραμένει στην Ελλάδα ισχνή, στο βαθμό που μόλις το 6,3% των πωλήσεων πραγματοποιείται μέσω αυτού. Αξιοσημείωτο είναι επίσης η εξαιρετικά χαμηλή διάθεση βιβλίων στις (δημόσιες και ιδιωτικές) βιβλιοθήκες, που προσεγγίζει μόλις το 2,8%.
Πηγή: Capital.gr
