Γράφει ο Γιώργος Δημητριάδης
Οι έρευνες που ακολούθησαν τα τρομοκρατικά χτυπήματα στις Βρυξέλλες έφεραν στο φως ένα επικίνδυνο σενάριο. Την πιθανότητα οι τρομοκράτες του ISIS να στόχευαν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Βελγίου. Τον Νοέμβριο του 2015 αποκαλύφθηκε μέσω βίντεο πως παρακολουθούσαν αξιωματούχο του SCK-CEN, ένα τμήμα πυρηνικών ερευνών στις εγκαταστάσεις του οποίου πέραν των λοιπών πυρηνικών και ραδιενεργών υλικών φυλάσσεται και ποσότητα εμπλουτισμένου ουρανίου, αρκετή για την κατασκευή αρκετών βομβών.
Αυτό ήταν ένα μόνο εκ των στοιχείων που οδήγησαν τις αρχές να θεωρούν ως πιθανότητα το προαναφερθέν σενάριο, όχι μόνο ως κομμάτι των σχεδιασμών του συγκεκριμένου τρομοκρατικού θύλακα, αλλά και όλων των μελλοντικών επιχειρήσεων των πολεμιστών του Ισλαμικού Κράτους σε Δυτικό έδαφος. Με αυτή την αφορμή, μια γενική εικόνα του πυρηνικού προφίλ της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα ήταν -θεωρώ- ενδιαφέρουσα.
Το 30% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται εντός της Ένωσης προέρχεται από την χρήση πυρηνικής ενέργειας. Τα 14 από τα 27 κράτη-μέλη που διαθέτουν τους σε σύνολο 130 πυρηνικούς αντιδραστήρες είναι τα εξής: Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουγγαρία, Σουηδία, Φινλανδία, Τσεχία, Σλοβενία, Σλοβακία, Ισπανία, Βουλγαρία και Ρουμανία. Δέκα είναι οι χώρες οι οποίες έχουν στα σχέδιά τους την ενεργοποίηση ανενεργών ή τη δημιουργία νέων πυρηνικών αντιδραστήρων. Η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Φινλανδία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Πολωνία και η Λιθουανία, με τις δύο τελευταίες να μην ανήκουν στην πρώτη λιστα.
Το Βέλγιο, το οποίο πιά θεωρείται ως πιθανός στόχος -εαν τα σενάρια αυτά αληθεύουν- ανήκει στην ομάδα των χωρών οι οποίες εδω και κάποιο διάστημα σχεδιάζουν την σταδιακή μείωση ή και κατάργηση των πυρηνικών αντιδραστήρων. Η Γερμανία, επηρρεασμένη από το ατύχημα στη Φουκουσίμα, απενεργοποίησε ήδη 8 σταθμούς, με μακροχρόνιο πλάνο την πιθανή κατάργηση όλων όσων διαθέτει, θέτοντας ως χρονικό ορίζοντα το 2022. Η Ελβετία και η Ισπανία νομοθέτησαν την απαγόρευση δημιουργίας νέων πυρηνικών εγκαταστάσεων, ενώ τέλος η Σουηδία το 1980 αποφάσισε τη σταδιακή κατάργηση των σταθμών της, απόφαση που το 2010 ανακλήθηκε.
Το 1957 ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Πυρηνικής Ενέργειας (Euratom), σκοπός της οποίας είναι η έρευνα, η ανάπτυξη, η διαχείριση, η διανομή και φυσικά η ασφάλεια της πυρηνικής ενέργειας. Μέλη της είναι όλα τα μέλη της Ε.Ε. και παρά το γεγονός ότι αποτελεί σώμα νομικά διαχωρισμένο από την Ένωση, υπόκειται στον έλεγχο και την διαχείρηση των Ευρωπαϊκών θεσμών.
Επιπλέον της δραστηριότητας της Euratom, το 1999 ξεκίνησε η συνεργασία Ευρωπαϊκών κρατών -και Ελβετίας- για την πυρηνική ασφάλεια, στα πλαίσια της Ένωσης ρυθμιστικών αρχών πυρηνικής ενέργειας Δυτικής Ευρώπης (Western European Nuclear Regulators Association/WENRA) με κύριο αντικείμενο την ανάπτυξη μιας κοινής προσέγγισης του θέματος της ασφάλειας. Με την πάροδο των χρόνων και την ένταξη περισσότερων μελών, στους σκοπούς της Ένωσης προστέθηκε η δημιουργία δικτύου για την ανταλλαγή εμπειρίας και τεχνογνωσίας καθώς και η συζήτηση και ενημέρωση σχετικά με θέματα ασφάλειας.
