Γράφει ο Χρήστος Ζαμπούνης
Επί μακρόν, δηλαδή μετά την Μεταπολίτευση, το να είσαι συντηρητικός εθεωρείτο ντεμοντέ, σε αντίθεση με τους προοδευτικούς που ήταν πολύ της μοδός. Μισό σχεδόν αιώνα αργότερα, η έρευνα που διεξήγαγε προσφάτως η εταιρεία «διαΝΕΟσις» καταδεικνύει μία πλήρη μεταστροφή των τάσεων. Το κυρίαρχο ρεύμα του προοδευτισμού υποχωρεί κατά κράτος ενώ το τρίπτυχο «Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» επιστρέφει δυναμικά, με 98% των ερωτηθέντων να δηλώνει εμπιστοσύνη στην οικογένεια, 85% να εξομολογείται ότι πιστεύει στον Θεό, ενώ 9 στους 10 δηλώνουν υπερήφανοι που είναι Έλληνες. Στον αντίποδα, 72,1% θεωρούν ότι η παρουσία των μεταναστών ενισχύει την εγκληματικότητα και δύο στους τρεις κρίνουν ότι η άφιξις των μεταναστών στην χώρα μας αυξάνει την ανεργία.
Η προοδευτική ατζέντα για θέματα όπως οι γάμοι των ομόφυλων ζευγαριών ή η υιοθεσία παιδιών από ζευγάρια ανδρών ή γυναικών συναντά την γενική αποδοκιμασία, με την υποστήριξη στα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων να υποχωρεί θεαματικά συγκριτικώς με προηγούμενες δημοσκοπήσεις. Στο καυτό θέμα του προσφυγικού, το 37% επιθυμεί την προώθηση των μεταναστών σε άλλες χώρες, ενώ μόλις 3% τάσσεται υπέρ της πλήρους ενσωματώσεως στην ελληνική κοινωνία.
Επίσης, ένα ζήτημα ταμπού, αυτό της θανατικής ποινής, επανέρχεται στο προσκήνιο, αφού 1 στους 2 Έλληνες επιθυμεί την επαναφορά της θανατικής ποινής. Σύμφωνα με την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, η οποία συνέγραψε το βιβλίο «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια, ιστορία ενός συνθήματος 1880-1930» (Εκδόσεις Πόλις), το ανωτέρω τρίπτυχο ανακηρύσσεται ως «η πιο διαδεδομένη και αναγνωρίσιμη φράση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας». Η φράση πρωτακούσθηκε από τα χείλη του θεολόγου Απόστολου Μακράκη το 1852 και έκτοτε αποτέλεσε την ιδεολογική ρομφαία των συντηρητικών. Γνώρισε το απόγειό της επί Μεταξά και επί της «Εθνοσωτηρίου» ενώ παρετηρήθη μία σχετική υποχώρηση τις τελευταίες δεκαετίες, μετά την άνοδο του ΠΑ.ΣΟΚ. στην εξουσία και εσχάτως με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η ειρωνεία έγκειται ότι ο δεύτερος βραχίων του κυβερνητικού σχήματος φαίνεται να υιοθετεί διαπύρως το σύνθημα.
Η υπερηφάνεια του συντηρητικού
Ανακαλώ μία φράση ενός καθαρόαιμου συντηρητικού, του Μάνου Χατζιδάκι, την οποία χρησιμοποίησε ένα βράδυ σε μία συζήτηση που είχαμε, ο ”βάρδος” της προόδου Λάκης Λαζόπουλος: «Όταν δεν μπορείς να δει φως από το σήμερα, ανοίγει παλιά σεντούκια». Το τι εννοούσε ο μέγας μουσικοσυνθέτης είναι σαφές. Σε περιόδους κρίσεως όλο και περισσότεροι άνθρωποι κοιτούν προς τα πίσω, διότι έχουν ανάγκη να δουν από πού έρχονται, για να μάθουν πού πηγαίνουν και πού πρέπει να πάνε.
Στους γαλλομαθείς αναγνώστες της «Βραδυνής», αφού το βιβλίο δεν έχει μεταφραστεί στην ελληνική, συστήνω την ανάγνωση ενός δοκιμίου που σημείωσε τεράστια εκδοτική στην χώρα του Μολιέρου. Ο τίτλος του είναι ”Dans la tête d’un réac”, «Στο κεφάλι ενός αντιδραστικού» και συγγραφέας είναι ο Ερίκ Μπρυνέ. ”Réac” σύντμησις του ”réactionnaire”, δηλαδή αντιδραστικός, είναι ο υποτιμητικός χαρακτηρισμός που χρησιμοποιούν οι Γάλλοι προοδευτικοί για τους συντηρητικούς, οι οποίοι μετά τον Μάη του ’68 επικράτησαν στο ιδεολογικό πεδίο.
Όχι για πάντα. Μετά την εκλογή του Νικολά Σαρκοζί στην Προεδρία της Δημοκρατίας, το κλίμα ανεστράφη άρδην. Ο Σαρκοζί προσπάθησε και κατάφερε, όσο διάστημα ήταν στην εξουσία, να αποενοχοποιήσει την γαλλική κεντροδεξιά και την έννοια του αντιδραστικού. Αίφνης, το να είσαι συντηρητικός δεν ήταν ”has been”, παρωχημένο, και όπως εξηγεί ο Μπρυνέ: «Είμαι συντηρητικός σίγουρα, εάν το να συντηρείς είναι το να διατηρείς το μεγαλείο της πατρίδος και να είσαι πιστός στις αποστολές που η Ιστορία σού ανέθεσε».
Στην Ελλάδα, η ενεργή αντίσταση του συντηρητισμού εκδηλώνεται με την ενδυνάμωση του πατριωτικού στοιχείου, μία τάση που σχετίζεται με την εμφάνιση της τουρκικής απειλής αλλά και με την άρνηση του κρατισμού, όπως εκδηλώνεται με τη σωρεία διορισμών συγγενών και φίλων στο Δημόσιο, από τις δυνάμεις της Προόδου. Ένα από τα πιο οξύμωρα φαινόμενα δε, είναι αυτό των προοδευτικών συνδικαλιστών οι οποίοι αγωνίζονται για να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους, όπως ακριβώς έκαναν οι Γάλλοι αριστοκράτες πριν την Επανάσταση του 1789.
Προβάλλει μία ωραία ιδέα ο Μπρυνέ στο βιβλίο του. Γράφει: «Ας φαντασθούμε ότι αφαιρούμε από το αυτοκίνητό μας τους καθρέπτες. Το αυτοκινητικό δυστύχημα είναι βέβαιο».
Είναι στο χέρι μας να ξαναβάλουμε τους καθρέπτες, που μας βοηθούν να κοιτάξουμε πίσω, στην θέση τους. Κοιτώντας πίσω, θα αντλήσουμε την απαραίτητη έμπνευση για οδηγήσουμε την χώρα εμπρός.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Βραδυνή»
