Γράφει η Θεοδώρα Χίσκου
Καλύτερους ανθρώπους μας κάνουν η ίδια η ζωή, τα ταξίδια και η λογοτεχνία.
Ο Edward Gorey είχε πει: Η χρήσιμη σκέψη την οποία αναζητάς, είναι γραμμένη σε κάποιο βιβλίο.
The helpful thought for which you look/ Is written somewhere in a book”
ΣΦΑΓΕΙΟ ΝΟΥΜΕΡΟ ΠΕΝΤΕ, VONNEGUT KURT
Όλη αυτή η ευρηματικότητα, που αγγίζει την επιστημονική φαντασία και το σουρεαλιστικό χιούμορ, αποσκοπεί στην εύρεση ενός τρόπου ενατένισης της τραγωδίας, ενός κώδικα που μπορεί να νοηματοδοτήσει το κενό, που αφήνουν τόση καταστροφή και τόσος πόνος. Ο Μπίλι Πίλγκριμ σκύβει το κεφάλι και υπομένει, χωρίς να θέλει να συλλογίζεται το μέγεθος της φρίκης, γιατί ο ίδιος νιώθει αδύναμος όχι μόνο να επηρεάσει τις καταστάσεις γύρω του, αλλά και απλούστατα να τις ερμηνεύσει. Ένας ανθρώπινος μηχανισμός άμυνας που διασπάει τη βουβαμάρα είναι το χιούμορ, αν και μαύρο, καυστικό ή πικρό, προκειμένου να γεμίσει αυτό το κενό. Το χιούμορ εμφανίζεται εκεί όπου η λογική στερεύει, εκεί όπου απαντήσεις δεν υπάρχουν και ο Βόνεγκατ το επιστρατεύει προκειμένου να μιλήσει για γεγονότα-ταμπού, καθώς τελικά ο άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο. Το μυθιστόρημα διέπεται από έναν φαταλισμό, ιδιαίτερα αφού εκφράζει την πλήρη αδυναμία του ανθρώπου να ελέγξει, όχι μόνο τον κόσμο ή το περιβάλλον του, αλλά και την ίδια του τη ζωή. (Κ. Καλογρούλης, Ελευθεροτυπία, 24/4/2009)
Η Ιστορία της Πορφυρής Δούλης, Margaret Atwood
Είναι ένα πολύ σκληρό αλλά υπέροχο βιβλίο, είναι ένα σήμα κινδύνου, μια προειδοποίηση για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν η κοινωνία δεν προσέξει σε τι μονοπάτι βαδίζει. Η πρωταγωνίστρια – αφηγήτρια Όφρεντ είναι μια γυναίκα που σκοπό έχει μονάχα την αναπαραγωγή. Η δημοκρατία του Γκιλεάδ, φτιαγμένη πάνω στα ερείπια των πάλαι ποτέ ΗΠΑ, είναι ένα θεοκρατικό κλειστό σύστημα, όπου οι λιγοστές γυναίκες που μπορούν ακόμα να κάνουν παιδιά, χρησιμοποιούνται από τις οικογένειες του καθεστώτος σαν μη άνθρωποι, σαν αναπαραγωγικές μηχανές. Η Όφρεντ είναι αναγκασμένη να κάνει έρωτα με τον αρχηγό του σπιτιού, ενώ η γυναίκα του είναι από κάτω της και της κρατά τα χέρια. Η δημοκρατία του Γιλεάδ δεν είναι δημοκρατία. Είναι η φαντασίωση, το υγρό όνειρο, κάθε θρησκόληπτου φανατικού, κάθε φασίστα. Είναι το αποτέλεσμα μια κοινωνίας σε σήψη, μιας κοινωνίας παραλυμένης από την χαύνωση του “δυτικού πολιτισμού” με έντονα και άλυτα κοινωνικά ζητήματα και ανισότητες, μιας κοινωνίας που η μόλυνση του περιβάλλοντος έχει στειρώσει κυριολεκτικά μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.
Οι Αδελφοί Καραμάζοφ, Fyodor Dostoyevsky
Η πνευματική πορεία που χαράσσει ο Ντοστογιέφσκι διασχίζει την άβυσσο των ανθρωπίνων παθών, ο δρόμος του προς το φως περνάει μέσα από το σκοτάδι όπου εκεί, την ώρα της πιο βαθειάς νύχτας προβάλλει η πρώτη αχτίδα του Θεού. Η ομολογία της πίστεώς του προϋποθέτει ανδροπρεπές φρόνημα, πάθος για την ελευθερία και πνευματική αυτονομία. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)
Catch 22, Joseph Heller
Μαζί με το «1984» του George Orwell, θα μείνει και το «Catch 22» σαν ένα από τα λογοτεχνικά μνημεία της ανθρωπότητας
Ο Joseph Heller μετά τη φρίκη και την παράνοια που έζησε ως βομβαρδιστής της αμερικανικής αεροπορίας κατά τον β΄ παγκόσμιο πόλεμο έγραψε με το μοναδικό του χιούμορ το μεγαλύτερο αντιπολεμικό μυθιστόρημα όλων των εποχών, μια μοναδική σάτιρα, περιγράφοντας κατ’ επέκταση την τρέλα της σύγχρονης κοινωνίας. Το έργο του αποτελεί μια ισχυρή κριτική για τον καπιταλισμό και τις κοινωνικές σχέσεις που απορρέουν από αυτόν, καθώς η κριτική αυτή δημιουργεί ένα αντίβαρο κατά των συνθηκών της παράλογης μοντέρνας πραγματικότητας, διακωμωδώντας το παράλογο του πολέμου αλλά κυρίως το παράλογο της ίδιας της ζωής.
Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια, Harper Lee
Συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αξιολογότερα κλασικά έργα της σύγχρονης λογοτεχνίας
«Σκοτώστε όσες κίσες θέλετε, αν μπορείτε να τις πετύχετε, αλλά να θυμάστε ότι είναι αμαρτία να σκοτώσεις τα κοτσύφια». Αυτή είναι η συμβουλή του δικηγόρου Άτικους Φιντς στα παιδιά του, καθώς ο ίδιος αποφασίζει να υπερασπιστεί στο δικαστήριο το πραγματικό «κοτσύφι» αυτής της υπέροχης ιστορίας, έναν νεαρό μαύρο. [. . .] Το φαινομενικά γαλήνιο και ειρηνικό Μέικομπ της Αλαμπάμα είναι στην πραγματικότητα βουτηγμένο στην προκατάληψη, τη βία και την υποκρισία.
